رئیس سازمان حج و زیارت از سرمایه گذاری یک هزار میلیارد ریالی بخش خصوصی برای خدمت رسانی به زائران عتبات عالیات خبر داد و گفت: دو زائر سرا مخصوص زائران عتبات عالیات تا اربعین حسینی در مرز چزابه به بهره برداری می‌رسد.

سازمان حج و زیارت یکی از سازمان‌هایی است که در تمام سال مخاطبان خود را دارد و در زمینه اقتصاد و فرهنگ می‌تواند حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد، اقتصاد زیارت یکی از مواردی است که در سال‌های اخیر همواره مورد تأکید ویژه مقام معظم رهبری قرار داشته است چرا که حجم انبوه سفرهای زیارتی در دو حوزه عتبات عالیات و عربستان می‌تواند زمینه‌های اقتصادی زیادی را برای سرمایه‌گذاری در کشورهای هدف برای سرمایه‌گذاران ایرانی ایجاد کند.

اما سازمان حج و زیارت تا کنون چه اقداماتی را در راستای رونق اقتصاد زیارت انجام داده است و اقدامات انجام شده به چه نتیجه‌ای رسیده است؟

در همین راستا گفت‌و گویی را با سعید اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت انجام دادیم که متن آن به این شرح است:

به نظر شما تا کنون از فرصت‌هایی که دو حوزه حج و عتبات عالیات در زمینه اقتصاد و فرهنگ  وجود دارد، به خوبی استفاده شده است؟

مهندس اوحدی : در طول همه دوران سازمان حج و زیارت موضوعی که مغفول مانده بود بحث برنامه ریزی دراز مدت با تعیین هدف‌های مشخص برای خدمات رسانی به زائران به صورت کلان بوده است.

ظرفیت بسیار خوبی در حوزه حج و زیارت کشور وجود دارد که این ظرفیت، ظرفیت فرهنگی عظیمی است با توجه به اینکه در سال بیش از 2 میلیون و 200 هزار نفر به عتبات عالیات و عربستان اعزام می‌شوند که طبق فرمایش مقام معظم رهبری عدد زائران اعزامی ما به کربلا باید حداقل 3 میلیون نفر باشد که با زائران اعزام شده به حج و عمره به یک رقم 4 میلیونی برسیم.

چرا از ظرفیت فرهنگی موجود استفاده نشده است؟

مهندس اوحدی: در حوزه حج و زیارت ظرفیت عظیم فرهنگی در خانواده‌ها وجود دارد و با یک حساب سر انگشتی 4 میلیون نفر یعنی 4 میلیون خانواده و اگر متوسط خانواده را 3 نفر در نظر بگیریم یعنی 12 میلیون نفر و زمان بدرقه و استقبال حداقل 2 ماشین زائر را همراهی می‌کنند که در هر خودو نیز 4 نفر هستند و به عبارتی 8 نفر زائر را همراهی می‌کنند یعنی با احتساب تمام این افراد می‌بینیم که 24 تا 25 میلیون نفر در ایران درگیر موضوع حج و عتبات عالیات می‌شوند که این ظرفیت عظیم در هیچ حوزه دیگری وجود ندارد.

در حوزه‌های فرهنگی قطعاً ما باید با این 24 میلیون نفر یک ارتباط مستمر داشته باشیم با توجه به اینکه ایام نوروز یا تابستان معمولاً سفر عمره و عتبات عالیات به صورت خانوادگی انجام می‌شود و بیشترین کار فرهنگی ما نیز مربوط به مسائل فرهنگی زائر است اما چقدر ما برای فرزندان و اعضای خانواده‌ها برنامه ریزی می‌‌کنیم؟

 یکی دیگر از ظرفیت‌هایی که به نظر می‌‌رسد طی سال‌های گذشته مورد غفلت قرار گرفته اقتصاد زیارتی است، چرا تا کنون سازمان حج در این زمینه ورود پیدا نکرده است؟

مهندس اوحدی: در حوزه حج و زیارت ظرفیت اقتصادی بسیار عظیمی وجود دارد که در واقع اقتصاد زیارت، اقتصادی است که تولید انبوه دارد در صورتی‌که حتی در حوزه گردشگری هم چنین تولید انبوهی را به صورت متمرکز نداریم.

معمولاً سفرها به صورت متفرقه انجام می‌شود در سال 90 ، 6 میلیون و 600 هزار نفر برای عمره ثبت نام کرده‌اند و بخشی از پول خود را واریز کرده‌اند اما چرا سازمان حج و زیارت در حوزه اقتصاد زیارت وارد نشده است؟

در سال جاری نیز بر بحث اقتصاد تأکید ویژه ای شده است و باید در نظر گرفت که اقتصاد زیارتی این نیست که یک وعده از غذای زائر را کم کنیم و اقتصاد مقاومتی را نباید با اقتصاد ریاضتی اشتباه گرفت.

  آیا ظرفیت های سرمایه گذاری در اقتصاد زیارت شناخته شده و به سرمایه گذاران معرفی شده است؟

مهندس اوحدی: باید در حوزه حج و زیارت ظرفیت‌ها شناسایی شود تا قیمت‌ها حفظ و کیفیت را ارتقا ببخشیم و بهره‌وری را بالا ببریم در حوزه حج و زیارت تا کنون چنین مقوله‌ای وجود نداشته است در صورتی‌که امروز اعتقاد ما این است که ظرفیت اقتصادی حج و زیارت به قدری هست که بتواند منابع بخش خصوصی را در اختیار حج قرار بدهد.

آیا این همان تصدی گری سازمان حج و زیارت در سرمایه گذاری‌ها است؟

مهندس اوحدی: خیر، منظور من این نیست که تصدی گری کنیم بلکه هدف و منظور من این است که محصول در اختیار ما است و این محصول قوی آنقدر جاذبه دارد که منابع بخش خصوصی را در اختیار زائر قرار دهیم اما تاکنون در این زمینه هیچ اقدامی انجام نداده‌ایم.

  تا کنون اقدامی انجام نشده است اما آیا پس از این نیز تنها بیان محسنات اقتصاد زیارت در حد صحبت  و و عده خواهد بود؟

مهندس اوحدی: ما قداماتی را در جهت رونق اقتصاد زیارت آغاز کرده ایم که امیدواریم به زودی شاهد بهره برداری از آنها باشیم از جمله این اقدامات این است که در شورای برنامه ریزی بعثه برای اولین بار مصوبه‌ای گرفتیم و شرکتی را به نام شرکت توسعه و عمران امید زائر ثبت کردیم که 100 درصد بخش خصوصی هستند.

با توجه به اینکه کشور ما در کشور عراق امکان سرمایه گذاری دارد و ما منافع دراز مدت استراتژیک در کشور عراق داریم که اگر یک برنامه منظم منضبط استراتژیک در عراق نداشته باشیم ضرر می‌کنیم.

ما در سال گذشته سفری به کشور عراق داشتیم تا مقدمات تأسیس شرکت خدماتی زائران عتبات عالیات را فراهم کنیم در این سفر با مسئولان کشور عراق ملاقات کردیم و موضوع به ثبت رساندن این شرکت را با آنها مطرح کردیم اما آنها مطرح می‌کردند که کشور ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس به صورت فعال در زمینه هتل سازی در کشور عراق وروده پیدا کرده اند و می‌گفتند چرا شما انقدر دیر آمدید؟

ما یک کشور شیعه هستیم که بر روی ارزش‌های خودمان در کربلا ادعا داریم اما برای زائران خودمان نیز سرمایه گذاری نکرده‌ایم و ترکیه در کربلا سرمایه گذاری کرده در حالیکه زائر برای ما است اما سود آن را کشورهای دیگر می‌برند و هیچ بهره وری هم روی پول خود نداریم.

با تولیت کربلا صحبت کردیم ایشان با انتقاد با ما برخورد کرد و گفت: توقع ما این بود که اولین کشوری که بیاید و حداقل برای زائران خودش در کشور عراق سرمایه گذاری کند ایران باشد اما متأسفانه یک ریال هم برای زائران سرمایه گذاری نکرده است.

شرکت «توسعه عمران و امید زائر» قرار است چه اقداماتی را انجام دهد و آیا سود آوری قطعی و بدون ریسک برای سرمایه گذاران محسوب می‌شود؟

مهندس اوحدی: «شرکت توسعه و عمران امید زائر» ثبت شد و دنبال این هستیم که این شرکت منابع بسیار وسیعی که در کشور وجود دارد را در حوزه توسعه زیرساخت‌های خدماتی زائران مدیریت کند.

بعد از ثبت شرکت امید زائر با سرمایه گذارانی که علاقه داشتند در این پروژه سرمایه گذاری کنند جلسه گذاشتیم و تعدادی از بانک‌ها آمادگی کامل خود را برای فعالیت و سرمایه گذاری اعلام کردند.

استقبال به اندازه‌ای بود که در آن جلسه ما با مشکل مواجه شدیم که چگونه سهام این شرکت را بین بانک‌ها توزیع کنیم.ما باید ریل گذاری کنیم و بستر را مشخص کنیم که فعالان بخش خصوصی بیاید و فعالیت کنند.

محدوده فعالیت این شرکت کجا است؟

مهندس اوحدی: این شرکت فعلا در کشور عراق، در داخل کشور و برای امکانات خدمات رفاهی بین راهی‌ها قرار است فعالیت داشته باشند.

امسال به روایتی در موسم اربعین 700 هزار نفر به عراق رفتند و آمار کنسولگری عراق می‌گوید یک میلیون و 400 هزار زائر ایرانی در موسم اربعین به عراق سفر کردند و قطعا در سال آینده بیش از 2 میلیون و 500 هزار نفر به کربلا سفر می‌کنند و این در حالی است که ما امکاناتی در مرزها نداریم.

رستورانی که غذای زائر را بدهد و حتی سرویس بهداشتی هم برای زائران در مرزها وجود ندارد و جزء برنامه‌های ما این است که این شرکت هتلی را در شأن زائران در شلمچه، هتلی در مرز مهران و دو زائر سرا هم در مرز چزابه احداث کند.

این پروژه‌ها چه زمانی آغاز و کی به بهره برداری می‌رسند؟

مهندس اوحدی: امروز کلنگ احداث دو زائر سرا در شلمچه زده شد و مطمئن باشید که دو زائر سرای ما تا اربعین به بهره برداری می‌رسد ریل گذاری‌ها باید انجام شود و بقیه لوکوموتیو را به حرکت در می‌آورند، در سال یک میلیون نفر به عتبات عالیات می‌روند اما هتل‌های دیگر را اجاره می‌کنند و اگر این کار اقتصادی نبود عراقی‌ها و ترکیه در این زمینه ورود پیدا نمی‌کردند.

در این چند سال متأسفانه فرصت‌ها را از دست دادیم هم اکنون سه قطعه زمین با همکاری ستاد بازسازی عتبات عالیات معرفی شده است قراردادهای یک قطعه زمین در کربلا بسته شده است و برنامه ریزی ما این است که برای اینکه سرعت پروژه ها سریعتر باشد هتل‌هایی در سطح میدل کلاس احداث کنیم که رفاه زائر را نیز در نظر بگیرد.

هم اکنون چه تعداد اتاق برای اسکان زائران در نجف، کربلا و کاظمین نیاز داریم؟

مهندس اوحدی: اگر بخواهیم به عدد 3 میلیون نفر برسیم الان حداقل 4 هزار اتاق در کربلا، 4 هزار اتاق در نجف و 4 هزار اتاق در کاظمین کمبود داریم با کنسرسیومی که تشکیل می‌شود قرار داد می‌بندیم که کل اتاق‌ها در طول سال در اجاره ما باشد.

شرکت «توسعه عمران و امید زائر» با چه سرمایه ای به ثبت رسیده است؟

اوحدی: این شرکت تأسیس شد و با استقبال بسیار عالی خارج از تصور ما مواجه شد، شرکت« توسعه عمران و امید زائر» با سرمایه 10 میلیارد ریال ثبت شده است و کنسرسیومی که با مشارکت بانک‌ها تشکیل می‌شود با سرمایه 1000 میلیارد ریال به ثبت خواهد رسید  که در حوزه صنعت هتلداری در کشور چنین شرکتی با این قدرت بعد از انقلاب وجود نداشته است.

هیچ سرمایه گذاری در کشور وجود ندارد که بدون ریسک، دو ساله سرمایه بازگشت داشته باشد ولی در این جا هیچ ریسکی وجود ندارد و یکی از سیاست‌های جدی ما در سال 92 ثبت شرکت بود و قطعاً دو زائر سرای ما در مرز چزابه برای اربعین سال جاری احداث خواهد شد.

سرمایه گذاران خارجی نیز در این شرکت وجود دارد؟

مهندس اوحدی: بله، البته اعتقاد من این است که باب جدیدی در حوزه حج و زیارت و گردشگری باز شده است و ما باید به این باور برسیم که باید به داشته‌های خود اعتماد کنیم یکی از مباحثی که مقام معظم رهبری در فرمایشات خود به آن اشاره کردند این بود که داشته‌های خود را باور کنیم و شرایط تحقق انها را فراهم کنیم.

سرمایه‌گذارای کویتی هم اعلام آمادگی کردند و چون پروژه پروژه بزرگی است، اگر بخواهیم به 4 هزار اتاق برسیم یعنی حداقل 10 هتل در کربلا و 8 هتل در نجف باید احداث شود که این اتفاق تا کنون در صنعت گردشگری رخ نداده است، البته این شرکت کویتی قبل از این هم در شهرهایی مانند مشهد و اهواز پروژه‌هایی را اجرا کرده‌است درست است آنها برای سرمایه گذاری ورود پیدا کرده اند اما بازهم مدیریت با مجموعه ایرانی است و آنها سهامدار می‌شوند.